Na Hrvatskom katoličkom sveučilištu u Zagrebu 27. i 28. septembra biće „Međunarodni znanstveni skup Trećoredska glagoljaška tradicija u europskom kontekstu“ . Kao što komplikovan naziv kaže, katolički monaški red franjevaca nosilac je još jednog propagandnog projekta u kome se dokazuje da je glagoljica ekskluzivno hrvatsko pismo, pišu Novosti.
Oni tvrde da su baštinici drevnog slovenskog pisma glagoljice, koje su sredinom 9. veka stvorili sveti Ćirilo i Metodije iz Soluna. On nije ni blizu Hrvatskoj, a najstariji natpisi glagoljicom potiču iz današnje Bugarske i Moravske u Češkoj. Ipak, Franjevci se ne daju.
- Glagoljsku tradiciju su od 15. veka prihvatili i prenosili kao temelj svoga duhovnog nasleđa franjevci trećoredci glagoljaši, monaška zajednica koja nastaje u Zadru. I nakon pet vekova franjevci trećoredci glagoljaši, direktni naslednici ćirilometodske kulturne tradicije, čuvaju glagoljicu kao svoj kulturni i duhovni identitet - piše u najavi „naučnog“ skupa.
Međutim, stvari stoje malo drugačije. Glagoljica je smišljena kao carigradski, vizantijski i pravoslavni projekat, radi širenja hrišćanstva među Slovenima.
Sve je počelo polovinom devetog veka, kad je velikomoravski knez Rastislav zatražio od vizantijskog cara Mihajla Trećeg da mu pošalje misionare koji bi podučavali i opismenjavali njegov narod na slovenskom jeziku. Car šalje braću Konstantina i Metodija iz Soluna, „jer svi Solunjani dobro govore slovenskim jezikom“, kako beleže njihovi savremenici.
Sloveni su se do tada koristili latinskim i grčkim pismom, ali i sopstvenim „črtama i rezama“ (verovatno nekom vrstom runa). Oko 863. godine Konstantin završava stvaranje novog slovenskog pisma - glagoljice i preko zapadnog Balkana odlazi u Moravsku s bratom Metodijem i drugim misionarima. Hrišćanske knjige prevedene sa grčkog na dijalekat Južnih Slovena iz okoline Soluna, bile su razumljive i moravskim Slovenima.
Misija pod pokroviteljstvom Carigrada od početka se suočila sa žestokim otporom germanskog sveštenstva potčinjenog Rimu. Posle smrti Kirila i Metodija germansko sveštenstvo uz podršku pape Stefana Petog uništava slovensku crkvenu organizaciju u srednjoj Evropi proterivanjem, zarobljavanjem i ubijanjem učenika i saradnika solunske braće.
Deo učenika, među kojima su najistaknutiji Kliment i Naum Ohridski, uspeva da umakne na Balkan gde nastavlja rad na slovenskoj pismenosti. Tada nastaje poboljšana slovenska azbuka - ćirilica, mada se glagoljska tradicija i dalje neguje u ohridskom centru. Odatle stiže i do teritorije današnje Hrvatske, ali ne preko franjevaca.
Primorje je tada u vlasti Vizantije, a potom srpske vlastele, o čemu svedoči činjenica da je Sveti Sava u Stonu, na poluostrvu Pelješac, još 1219. osnovao humsku episkopiju. Ovom oblašću je posle Vizantije vladao Nemanjin brat Miroslav i njegovi potomci, za čijeg vremena se promenilo devet pravoslavnih humskih episkopa. Sveštenstvo i stanovništvo srpskog Pomorja bilo je većinsko pravoslavno, ali u kasnijim vekovima je masovno prekrštavano, u čemu su najveću ulogu imali fanatični franjevci. Ovaj monaški red je vodio prekrštavanje Srba i u NDH.
