BBC: /

Srbija je završila ratove pobeđena, razbijena i sama

Ovako izgleda britanska retroperspektiva poslednje decenije XX veka na Balkanu

24.4.2013.
22:23
VOYO logo

Iako su ratovi na području bivše Jugoslavije daleko iza nas, BBC se još uvek povremeno bavi tom temom objavljujući nove retrospektivne tekstove o, kako ih oni nazivaju, balkanskim ratovima s kraja XX veka.

Tekst, objavljen na sajtu britanskog javnog servisa u aprilu 2012. godine, prenosimo u prevodu T portala.

Tekst se nastavlja ispod oglasa

Bivša Jugoslavije bila je socijalistička država stvorena nakon nemačke okupacije zemlje u Drugom svetskom ratu i žestokog građanskog rata. Federacija sačinjena od šest republika spojila je zajedno Srbe, Hrvate, bosanske Muslimane, Albance, Slovence i ostale u državu uređenu pod ne preterano strogim komunističkim režimom. Tenzije među različitim etničkim grupama uspešno je obuzdala vlast pod vođstvom predsednika Tita.

Nakon Titove smrti 1980. godine međusobne tenzije ponovo su se pojavile. Zahtevi nacionalističkih grupa za većom autonomijom unutar Jugoslavije doveli su 1991. godine do proglašenja nezavisnosti Hrvatske i Slovenije. Jugoslovenska vojska, u kojoj su dominirali Srbi, napala je Sloveniju, a potom i Hrvatsku. Hiljade ljudi je poginulo u sukobu koji je usledio, a koji je zaustavljen 1992. pod nadzorom UN-a koji je nadgledao prekid vatre.

Tekst se nastavlja ispod oglasa

Bosna, koja je kompleksna mešavina Srba, Muslimana i Hrvata, bila je sledeća koja je pokušala da ostvari nezavisnost. Tome su se odupirali bosanski Srbi, podržani od strane Srba u ostatku Jugoslavije. Njihov vođa Radovan Karadžić zapretio je krvoprolićem ako se bosanski Muslimani i Hrvati, kojih je brojčano više od Srba, odluče za odvajanje. Uprkos podršci iz Evrope za održavanjem referenduma o nezavisnosti 1992. godine, rat je stigao vrlo brzo i u BiH.

Jugoslovenska vojska se povukla iz Hrvatske i preimenovala u vojsku bosanskih Srba, pri tom osvojivši veliki deo teritorije na kojoj su dominirali Srbi. Preko milion bosanskih Muslimana i Hrvata proterano je iz svojih domova u kampanji etničkog čišćenja. Glavni grad Sarajevo je opkoljen i granatiran. Mirovne snage UN-a, dovedene da zaustave borbe, pokazale su se kao nedelotvorne.

Međunarodni napori da se zaustavi rat su propali, UN su ponižene, a preko 100.000 ljudi je umrlo. Rat je završen 1995. godine nakon što je NATO bombardovao položaje bosanskih Srba i što su hrvatske snage pri tom napredovale na tlu. Pod američkim posredovanjem zaustavljen je rat, a Bosna je podeljena u dva samoupravna entiteta, Republiku bosanskih Srba i muslimansko-hrvatsku Federaciju slabo vezanih centralnom vlašću.

U avgustu 1995. godine Hrvatska vojska osvaja područja Hrvatske pod srpskom kontrolom nateravši pri tom hiljade stanovnika u beg. Ubrzo nakon toga Hrvatska i Bosna su ostvarile punu nezavisnost. Slovenija i Makedonija su već odavno otišle, a Crna Gora nešto kasnije. Kosovski Albanci su 1999. godine krenuli u borbu protiv Srba u još jednom brutalnom ratu za ostvarenje nezavisnosti. Srbija je završila sukobe pobeđena, razbijena i sama.

Tekst se nastavlja ispod oglasa
Tekst se nastavlja ispod oglasa
Tekst se nastavlja ispod oglasa
Sjene prošlosti
Gledaj odmah bez reklama
VOYO logo