Višeslojni arheološki lokalitet Lonja – Gradišće sustavno se istražuje od 2005. godine, a do sada je površina iskopavanja uglavnom obuhvaćala plato s ostacima kasnoantičke arhitekture.
Nedestruktivna istraživanja na većoj površini
No, zbog pretpostavki da je ukupna površina nalazišta znatno veća od dosad istraženih oko 16 hektara te da nalazišta treba sadržavati više komponenti koje su činile takvo utvrđeno visinsko naselje, u jesen 2015. godine arheološka istraživanja su nastavljena. Tada su napravljena nedestruktivna istraživanja na površini nešto većoj od pretpostavljene, odnosno aerofotogrametrijska i LIDAR (Light Detection And Ranging) izmjera nalazišta.
Skeniranjem površine, što je omogućeno sredstvima Ministarstva kulture, tada je utvrđena mogućnost za postojanje struktura na tom lokalitetu.
Potreban nastavak istraživanja
U proljeće ove godine na jednom mjestu na širem području lokaliteta obavljeno je probno iskopavanje te su pronađeni ostaci kamene arhitekture. Za sada je pronađen samo ugaoni dio građevine sačuvane do visine 1,4 metra i trenutačno istražene maksimalne dužine od 2,4 metra. Pretpostavlja se da je ostatak zidova skriven u nastavku zemljanih slojeva.
Za detaljniji uvid u ovo arheološko nalazište potrebna su daljnja istraživanja.
S obzirom na kompleksnost na koju istraživanja ukazuju, lokalitet Lonja – Gradišće mogao bi imati potencijal u kulturnom turizmu novomarofskog i varaždinskog kraja, a to su prepoznali i u Gradu Novom Marofu koji je financirao probna arheološka iskopavanja na tome lokalitetu.
