ASTRONOMI U ČUDU, ŠTO JE SAD OVO? /

'Dogodila se eksplozija deset puta veća od Supernove! Mislili smo da je to moguće samo u teoriji, ali...'

Image
Foto: Ilustracija/Profimedia

Novootkrivena zvijezda brzo se okreće te je nastala u najranijim počecima Mliječne staze, a zatim je postala hipernova

8.7.2021.
14:51
Ilustracija/Profimedia
VOYO logo

Među 26.000 zvijezda pronađena je jedna pod nazivom SMSS J200322.54-114203.3 sa sastavom kakav dosad još nije viđen. Njena neobična kombinacija elemenata ukazuje na to da je nastala iz vrste eksplozije koju su astronomi predvidjeli samo u teoriji, ali je nikada nisu vidjeli, a poznata je kao magneto-rotacijska hipernova, piše IFLScience.

Kao što i samo ime govori, hipernove su moćnije čak i od supernova, jer oslobađaju oko deset puta više energije. One su vrlo rijetke, no nekoliko ih je pronađeno u prilično udaljenim galaksijama. Znanstvenicu se nadaju da će zvjezdani sustav Eta Carinae jednog dana biti bolje vidljiv.

Tekst se nastavlja ispod oglasa

Doktor Chiaki Kobayashi sa Sveučilišta Hertfordshire i njegov tim i s Australskog nacionalnog sveučilišta u časopisu Nature najavili su otkriće zvijezde koja je izgledala kao feniks u oreolu Mliječne staze.

Zvijezda SMSS J200322.54-114203.3 uočena je teleskopom SkyMapper, a njen kemijski sastav ima četiri neobične značajke. Ona se brzo okreće te je nastala u najranijim počecima Mliječne staze, a zatim je postala hipernova. Njena starost naznačena je izuzetno niskom koncentracijom željeza, u odnosu na vodik, 3.000 puta nižom nego na Suncu.

Tekst se nastavlja ispod oglasa

Odgovor na najveće astronomsko pitanje

Budući da se željezo proizvodi stapanjem ugljika u zvijezdama velike mase, a zatim distribuira kroz galaksiju kad zvijezda umre, samo bi zvijezda koja je nastala u najranijim danima svoje galaksije mogla biti toliko anemična. Također, zvijezda J200322.54-114203.3 bogata je teškim elementima poput urana i cinka. Smatra se da te elemente u velikim količinama stvaraju samo dva procesa: eksplozije supernove i spajanje neutronskih zvijezda.

Kobayashi i njegov tim smatraju da je kod J200322.54-114203.3 vidljivi spektralni otisak mnogo bliži doista ogromnoj supernovi. "Velika količina cinka definitivan je znak hipernove", rekao je dobitnik Nobelove nagrade, profesor Brian Schmidt.

Mogle bi se pojaviti i druge zvijezde poput J200322.54-114203.3, ali mnoge će od njih živjeti i umrijeti puno prije nego što će ih ljudi moći vidjeti. Krhotine hipernove često će se miješati s ostacima običnijih supernova i galaktičkog plina, ostavljajući signal preslab da bismo ga mogli otkriti.

Tekst se nastavlja ispod oglasa

Ovo otkriće moglo bi biti važno za odgovor na jedno od najvećih astronomskih pitanja: potiču li teški metali, koji imaju veliku važnost za tehnološko društvo, uglavnom od hipernova ili od sudara između neutronskih zvijezda.

Tekst se nastavlja ispod oglasa
Tekst se nastavlja ispod oglasa
Sjene prošlosti
Gledaj odmah bez reklama
VOYO logo