General Ante Gotovina osuđen je zbog zločina u akciji "Oluja" na 24 godine zatvora, Mladen Markač je za učestvovanje u zajedničkom zločinačkom poduhvatu dobio 18 godina zatvorske kazne, dok je Ivan Čermak oslobođen optužbi! Haški sud proglasio je generale Antu Gotovinu i Mladena Markača krivima za ratne zločine i udruženi zločinački poduhvat sa ciljem isterivanja srpskog stanovništva iz Hrvatske. Sudsko veće kojim je predsedavao Alfons Ori prihvatilo je gotovo sve argumente tužilaštva, dok su teze koje su iznosili branioci dvojice generala gotovo u potpunosti odbačene. Gotovina i Markač proglašeni su nevinima samo po trećoj tački optužnice, koja se odnosi na prisilno premeštanje kao zločin protiv čovečnosti. Ipak, proglašeni su krivima zbog progona, deportacije, pljačke, bezobzirnog razaranja, ubistava, nečovečnih dela i okrutnog postupanja što je okarakterisano kao zločin protiv čovečnosti i kršenja zakona i običaja ratovanja.
Gotovina, Čermak i Markač (Tanjug, arhiva)
Po presudi, operacija "Oluja" u leto 1995. bila je udruženi zločinački poduhvat, na čelu s predsednikom Hrvatske Franjom Tuđmanom, smišljen da protera srpsko stanovništvo iz Kninske krajine, što je bio navod optužnice. Franjo Tuđman je nameravao da naseli Hrvate u Krajinu i osigurao je da to bude sprovedeno, preko svog moćnog položaja, rekao je sudija Alfons Ori tokom izricanja presude generalu Gotovini i saoptuženima Ivanu Čermaku i Mladenu Markaču, optuženim za progon Srba iz Kninske krajine u avgustu i septembru 1995. Tuđman je za ostalim članovima udruženog zločinačkog poduvhata iskoristio hrvatske oružane snage da počini zločine nad Srbima radi ostvarenja cilja proterivanja srpskog stanovništva, kazao je sudija Ori. Tribunal je utvrdio je da su hrvatske snage u leto 1995, tokom operacije "Oluja", prognale srpsko stanovništvo Kninske krajine tako što su civile ubijale, mučile, pljačkale i uništavale njihovu imovinu, kao i da su neselektivno granatirale čitave gradove. Gotovina, Čermak i Markač optuženi su za progon; prisilno premeštanje i deportaciju; pljačkanje javne i privatne imovine; bezobzirno razaranje naselja; ubistva i nehumana dela i okrutno postupanje prema srpskim civilima u Kninskoj krajini tokom i posle "Oluje", od 4. avgusta do kraja septembra 1995. Sud je kao olakšavajuće okolnosti za Gotovinu uzeo u obzir njegovo ponašanje u sudnici i tokom privođenja. Otežavajuće okolnosti su težina izvršenih dela, činjenje zločina na širem geografskom području, ranjivost žrtava i zloupotreba vlasti. Advokati Gotovine i Markača sasvim sigurno će uložiti žalbu na ovu presudu: imaju 30 dana da najave podnošenje žalbe i 75 dana da podnesu potrebnu dokumentaciju. Tužilaštvo je tražilo da Gotovina bude kažnjen na 27 godina zatvora, da trećeoptuženi Markač bude kažnjen zatvorom dugim 23 godine, a Čermak na 17 godina. Odbrana je zatražila oslobađajuće presude. Hrvatska premijerka Jadranka Kosor izjavila je da "kao i cela Hrvatska, od svih sudova, pa tako i od Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju u Hagu, očekuje da donese pravednu odluku".
Neverica u Zagrebu
Oko 2500 ljudi okupilo se ispred videobima na Trgu bana Jelačića. Okupljeni su prvo gledali prenos na Novoj TV, pa su u jednoom trenutku prebacili su na HTV, uz komentar "ne možemo više da slušamo ovog srpskog prevodioca". Zvižduci su se prolomili Trgom nakon što je sudija objavio da je Gotovina kriv. Dalje izlaganje sudije Orija, protekla je mirno, a među ljudima je vladala neverica. Ljudi su nakon presude plakali, psovali i gledali u prazno.
Govornici okupljeni na bini najavili su borbu protiv onih koji su doveli Hrvatsku u ovo stanje. - Pozivamo vas da nas sledite, nećemo napraviti ni jedan pogrešan potez. Vratićemo Hrvatsku Hrvatima. Ovako više neće ići - govorilo se, a okupljeni su zapevali "U boj, u boj" i vikali "Hrvatska, Hrvatska". - Nikad nisam očekivao da ću prisustvovati porazu Hrvatske -, rekao je ratni ministar Ivan Vekić. - Došao sam zato što mislim isto što i vi. Prvi sam u Saboru rekao srpskim zastupnicima 'ne pretite nam' -. Vekić je na bini održao dugi govor o hrvatskoj istoriji, od seobe naroda pa na ovamo. Nekoliko ljudi u prvim redovima glasno je plakalo. - Rat još uvek traje, ne priznajemo, ratni zločinci su Mesić, Sanader... -, rekao je hrvatski glumac Božidar Alić.
- Ovo ostalo je sve namešteno i znam da najviše odgovara Francuzima i Englezima. Sve što očekujem je Božje proviđenje -, rekao je Čondrić, ne želeći uopšte da raspravlja o mogućem lošem ishodu suđenja po generale. - Očekujem presudu koju je zaslužio, a to je da bude oslobođen -, zaključio je.
Najvažniji pravosudni moment u Hrvatskoj istoriji
Presude generalima koji su pre deset godina optuženi za ratne zločine počinjene tokom i nakon vojno-policijske akcije "Oluja" kojom je 1995. godine oslobođeno gotovo 20 posto teritorija Hrvatske, smatraju se najvažnijim pravosudnim momentom za hrvatsku državu u njenoj 20-godišnjoj istoriji.
Šta stoji u optužnici
Gotovina je bio u bekstvu do 7. decembra 2005, kada je uhapšen na Kanarskim ostrvima. Optužnica protiv njega podignuta je 2001. i dopunjena je u martu 2004. Tereti se za ratne zločine počinjene za vreme i nakon operacije "Oluja", koju je izvela Vojska Hrvatske od 4. avgusta do 15. novembra 1995. godine. U optužnici se navodi da je, kao komandant Splitske Operativne zone i vrhovni operativni zapovednik operacije"Oluja", Gotovina bio učesnik "udruženog zločinačkog poduhvata", zajedno sa generalima HV i Ministarstva unutrašnjih poslova Čermakom i Markačom i samim predsednikom Hrvatske Franjom Tuđmanom, i da mu je cilj bio prisilno i trajno uklanjanje srpskog stanovništva iz Krajine. U operaciji "Oluja" HV je napadala gradove, sela i zaseoke u opštinama Benkovac, Donji Lapac, Drniš, Gospić, Gračac, Knin, Korenica, Obrovac, Šibenik, Sinj i Zadar. Pljačkanjem i uništavanjem imovine srpskog stanovništva nastojala je da spreči njihov povratak i ponovo nastanjivanje u krajevima i domovima iz kojih su prognani. U toj operaciji hrvatske snage su ubile najmanje 150 krajinskih Srba, a prognale "desetine hiljada", kako piše u optužnici. Hrvatski Helsinški odbor, međutim, smatra ga odgovornim za smrt najmanje 700 srpskih civila. Procenjuje se i da je više od 20.000 domova krajiških Srba unušteno tokom operacije. Sudđnje trojici hrvatskih generala počelo je 11. marta 2008, na godišnjicu smrti Slobodana Miloševića, što su hrvatski mediji tada prokomentarisali kao "hašku ironiju". Suđenje je završeno 1. septembra 2010, a tokom procesa optužba je izvela 81 svedoka, a odbrana 57, dok su sudije pozvale naknadno još sedam svojih svedoka.
